جزوه درس اندیشه اسلامی2/ (قسمت دوم) از کتاب پرسش محور با هم بیندیشیم2

بخش هفتم

اسلام و آزادی

سوال21: آزادی اسلامی یا آزادی غربی؟ آزادی لیبرالیسمی خوب است یا نه؟

جواب: به اتفاق آراء آزادی یک ارزش است اما در مبانی و قلمرو آن اختلاف نظر وجود دارد مخصوصا بین اسلام و لیبرالیسم؛ در ادامه به بررسی این موضوع در چند نکته می پردازیم:

نکته اول: اختلاف اسلام و لیبرالیسم به مبانی آزادی باز می گردد، مبانی آزادی در اسلام و لیبرالیسم فرق دارد و مبانی آزادی هم بر می گردد به جهان بینی ما یعنی نوع نگاه ما به هستی و انسان و هدف آفرینش.

انسان را چگونه تفسیر می کنیم؟

ادامه نوشته

جزوه درس اندیشه اسلامی/ با هم بیندیشیم1 (قسمت دوم)

سوال17: مگر قرآن نفرمود که جز خدا کسی را صدا نزنید؟ پس توسل به ائمه آیا شرک است؟ اصلا این توسل به غیر خدا چه فایده ای دارد؟

جواب: هر درخواستی شرک نیست در خواستی که با سه شاخصه باشد شرک است:

شاخصه اول: قرار دادن کسی در تراز خداوند؛

قرآن می فرماید: لاتدع مع الله الها اخر؛ قید مع الله و الها اخر یعنی کسی در تراز خدا قرار نگیرد نه اینکه از کسی درخواست نشود. در خواست از معصومین یا هر کس دیگری غیر از خدا به معنای بالا بردن آنها در تراز خدا نیست اگر از هر زائر امامان معصوم بپرسید آیا اگر خدا نخواهد امام می تواند حاجت تو را بدهد؟ می گوید خیر؛ او باید از خدا بگیرد و به من بدهد زیرا او تنها واسطه است مستقل نیست.

بر خلاف بت پرست ها که برای بت هایشان استقلال در مدیریت عالم قائل بودند و او را در تراز ربوبیت خدا قرار می دادند.

ادامه نوشته

جزوه درس اندیشه اسلامی/ با هم بیندیشیم1 (قسمت اول)

اندیشه اسلامی/ با هم بیندیشیم (1)

اهمیت و ضرورت درس اندیشه اسلامی

برداشت شما از دروس عمومی چیست؟ آیا عمومی بودن درس اندیشه اسلامی به معنای کم اهمیت بودن آن است؟ درس عمومی مشترک لفظی است گاهی در برابر درس تخصصی قرار می گیرد و به معنای غیر تخصصی است و گاهی در برابر درس اختصاصی قرار می گیرد و به معنای غبر اختصاصی است. در دانشگاه مراد از عمومی غبر اختصاصی است یعنی اختصاص به رشته خاصی ندارد و همین کاربرد آن در زندگی عموم انسان ها در هر رشته ای نشانه اهمیت زیاد آن است. زیرا زندگی هرانسانی با هر موقعیت و تخصص که باشد در بسیاری موارد با چالش های عقلانی و فلسفی همراه است که باید پاسخ دقیقی برای آنها بیابد.

ادامه نوشته

وظایف حاکمیت و حاکمان و حقوق مردم در نهج البلاغه

وظایف حاکمیت و حاکمان و حقوق مردم در نهج البلاغه

محمد ادیب نیا[1]

مهمترین وظایف حاکمان در جامعه بشری ساختن مدینه فاضله در تمدن نوین اسلامی است که باید الگوی تمام و معیاری کامل و چراغ راه علمی و عملی سایر ملت ها و امت ها باشد، از جمله وظایف آنان خدمتگزاری در قبال اطاعت و رعایت انصاف مردم و احقاق حقوق تمامی مردم آن جامعه است.

وظایف حاکمان در برابر مردم بسیار گسترده است و شامل مواردی چون برقراری امنیت، اجرای عدالت، تأمین رفاه و معیشت، حفظ حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی، توسعه اقتصادی و فرهنگی و برقراری روابط خارجی مناسب است. در واقع، حاکمان مسئولیت دارند که بستری را فراهم کنند تا مردم در آرامش و آسایش زندگی کنند تا بتوانند درچنین جامعه نورانی استعدادهای غریزی، فطری و الهی خود را به نحو زیبایی شکوفا سازند.

ادامه نوشته

نقش نهج البلاغه در فقه اسلامى ‏

نقش نهج البلاغه در فقه اسلامى ‏

آيت الله ناصر مكارم شيرازي

تاكنون درباره ابعاد مختلف اين كتاب عظيم سخن بسيار گفته شده، بعد عقيدتى، فلسفى، سياسى، اخلاقى، اجتماعى و . . . ولى كمتر از بعد فقهى آن - سخن به ميان آمده است و شايد اين به خاطر آن بوده است كه اين بحثها در سطح عموم نشر مى ‏شده و سخن از بعد فقهى آن بايد با فقها گفته شود، و با اصطلاحات مخصوص اين علم، كه طبعا همگان را مفيد نخواهد بود .

ولى هم نهج البلاغه از اين نظر غنى است و هم مى ‏توان گوشه‏ هائى از اين بحث را آن چنان تهيه كرد كه خالى از اصطلاحات پيچيده علمى، و همگان را مفيد باشد . و اين نوشتار به همين منظور تهيه شده است.

کلید واژه: نهج البلاغه، اسناد نهج البلاغه، احكام فقهى نهج البلاغه، مراجعه به کتاب الله

ادامه نوشته

آشنايي اجمالي با نهج البلاغه

آشنايي اجمالي با نهج البلاغه

نهج البلاغه اين اثر جاودانه، بر گرفته از بيانات و انوار گهربار اميرالمؤمنين حضرت على (عليه ‏السلام) آن بزرگ مرد تاريخ است كه هيچگاه غبار زمان پرده كهنگى و فراموشى بر سيماى پرفروغ او نيفكنده، و از جلوه و شكوه او نكاسته، و تقوا و عدالت و جهاد و ديگر صفات برجسته او را از ياد نبرده، و در برابر عظمت دانش و حكمت او سر تعظيم فرود آورده، و از مرز تعصب و فرقه‏ گرايى در گذشته، تا بدانجا كه دوست و دشمن زبان به ستايش او گشوده و به تاليف كتب و سرايش اشعار پرداخته و با زبان انديشه و سوز و دل نَمى‏ از يَم فضيلت او را بيان كرده ‏اند.

روايات اسلامى و متون تاريخى در شأن و منزلت اميرمؤمنان على عليه ‏السلام فراتر از شهرت و تواتر است تا بدانجا كه از حقايق مسلم و ضرورت ‏ها بشمار مى‏ آيد.

کلیدواژه ها: نهج البلاغه – تدوین – اسناد – شروح – محتوا – جاذبه - مهجوریت

ادامه نوشته

تاریخچه تعلیم و تربیت  و نقش تربیت دینی در دوران کودکی

تاریخچه تعلیم و تربیت

و نقش تربیت دینی در دوران کودکی

سیر تعلیم و تربیت در تاریخ

سؤالات اساسی مطرح در فلسفه ی تعلیم و تربیت:

1. چرا مدرسه می سازیم و بابت آن هزینه می کنیم؟

2. هدف اساسی تعلیم و تربیت آیا آموزش شهروندانی سربراه برای حکومتی استبدادی است یا غرض، پرورش انسان هایی آزاد برای یک نظام مردم سالار است؟

3. آیا دولت باید مدارس را تحت سیطره ی خود داشته باشد یا نهادی دیگر؟

4. در مدارس چه چیزی باید تدریس کرد؟

ادامه نوشته

روش هاي نوين تدريس

روش هاي نوين تدريس

آموزشی - پرورشی - روش های نوین تدریس و...

استفاده از کدام روش تدریس بهتر است؟، از چه نوع روش تدریسی در کلاس درس استفاده کنیم؟، انواع روش تدریس کدامند؟، مختصری در مورد کلیه روشهای تدریس، به شرح ذيل براي دانشجویان و همكاران فرهنگي عزیز تهيه شده كه اميدوارم مورد استفاده واقع گردد .

برخی روشهای تدریس ارائه شده در این نوشتار:

روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي )، روش شاگــــرد ـ استــــادي، روش چند حســـي ( مختلط )، روش پـــــروژه اي، روش حل مسئله، شيوه تمــــريني، شیوه بحثی، الگــــوي كاوشگري به شيوه حقوقي، الگــــوي آموختن كنترل خود، الگوی ایفای نقش و ....

ادامه نوشته

تجارب مدارس اسلامی و مذهبي در ایران

مدارس مذهبي ایران معاصر

- تحليلي از مدارس مذهبي ایران معاصر با تمركز بر مدرسه‌ی مفيد:

طبقه‌بندی مدارس

در يك تقسيم‌بندي، مي‌توان گفت: مدارس يا دانش‌محورند يا مذهبي يا سكولار یا تجاری. مدارس تجاری یا انتفاعی مدارسي هستند كه اهداف تجاري دارند؛ یعنی می‌خواهند از محلّ آموزش، سودی برای دارندگان مدارس ایجاد کنند. در مدارس دانش‌محور، طبيعي است كه موفّقيّت‌هاي علمي نظیر قبول شدن در كنكور يا فرستادن دانش‌آموز به مسابقات المپياد دانش‌آموزی برايشان ملاك است. مدارس تيزهوشان، البرز و خوارزمي نمونه‌هاي معروفي از اين نوع مدارس‌اند. شاید بتوان مدارس انرژی اتمی را نیز در این دسته جای داد. مدارس سکولار به اين معني است كه مذهب دغدغه‌ی جدّی و مهمّ آن‌ها نيست؛ زیرا بنا به تعريف، آموزش‌و‌پرورش ایران اجازه نمی‌دهد كه مدارس لائيك وجود داشته باشد و آموزش مذهبي را در برنامه‌ی درسی خود اصلاً نداشته باشند. هم‌اکنون در ايران، مدارسی شروع به فعّالیّت کرده‌اند که وضعیّت خاصّی دارند. این مدارس برای افرادی هستند كه دغدغه‌ی پدر و مادر دانش‌آموز اين است كه فرزندشان را براي زندگي در دنيا یعنی در كشورهاي ديگر و نه لزوماً ایران آماده كند. برای همین، تأكيد این مدارس بر آموزش زبان خارجی و شناخت فرهنگ‌هاي ديگر است. هم‌اکنون، از این مدارس در ايران چند نمونه راه‌اندازی شده است و اتّفاقاً مورد اقبال بخشي از جامعه قرار گرفته است. ....

ادامه نوشته

ویژگی های مدارس اسلامی

ویژگی های مدارس اسلامی

- ویژگیهای قابل شناسایی مدارس اسلامی کدامند؟

براساس اطلاعات حاصل از مصاحبة عمیق، مشاهدات میدانی از امکانات و تجهیزات و کلاسهای درس و یادداشت برداری از آنها و بررسی اسناد، 27 ویژگی به شرح زیر شناسایی شد:

1 . تفاوت نمودار سازمانی با مدارس عادی؛

2 . هویت بخشی به دانش آموزان برای تسهیل فرآیند تعلیم و تربیت؛

3 . وجود ملاکهای خاص برای گزینش معلمان؛

4 . توجه به آموزش مستمر و به روز نگهداشتن معلمان؛

5 . استفاده از تشویق های مادی و معنوی کارکنان و رعایت مساوات بین آنها؛

6 . ارزشیابی مستمر از معلمان برای اتخاذ تصمیمات اصلاحی؛

7 . گزینش دانش آموزان با توجه به ملاکهای خاص دینی و آموزشی؛

8 . کلاس بندی دانش آموزان با رعایت ملاکهای آموزشی و پرورشی برای توازن کلاسها؛

9 . توجه به امور انضباطی، تشویق بیشتر، تنبیه کمتر، و تلاش برای خودکنترل بار آوردن دانش آموزان؛

10 . بهره گیری از دانش آموزان در امور مدرسه برای پرورش توان مدیریتی آنها؛

11 . حفظ و تقویت محیط امن عاطفی و توجه ویژه به بهداشت جسمانی دانش آموزان؛

12 . وجود کتابخانه، آزمایشگاه، نمازخانه، اتاق فیلم، و سایت رایانه و استفاده از آنها برای آموزشهای دینی و علمی؛

13 . وجود و کاربرد لوازم، وسایل، رسانه ها، و تکنولوژی های نوین آموزشی؛

14 . تطابق محتوای آموزشی با برنامه درسی مصوب آموزش و پرورش ضمن بهره گیری از محتوای تکمیلی؛

15 . استفاده از روشهای گوناگون تدریس و بهره گیری از نظام حوزوی؛

16 . اختصاص برگه های برنامه ریزی برای انجام تکلیف؛

17 . ارزشیابی مستمر از برنامه درسی و یادگیری دانش آموزان؛

18 . جایگاه خاص برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان؛

19 . برگزاری کلاسهای رایانه، هنر، مهارت های زندگی و کتابخوانی در راستای آماده سازی دانش آموزان برای جامعه؛

20 . ارتباط مستمر با آموزش و پرورش و بهره مندی از برنامه های آن و همیاری؛

21 . استفاده از تجارب و دستاوردهای مدارس و نهادهای آموزشی دیگر؛

22 . تعامل سازنده با اولیا، مشارکت دادن آنها در مدرسه و برگزاری کلاسهای آموزش خانواده؛

23 . وجود اساسنامة تربیتی و درج اهداف تربیتی در آن برای مشخص بودن مسیر فعالیت ها؛

24 . وجود منشور تربیتی و توجه به تربیت همه جانبه در آن با تأکید بر تعالیم دینی؛

25 . واگذاری امور تربیتی به همة کارکنان ضمن اختصاص افرادی خاص برای این امور؛

26 . توجه به تربیتی دینی و اخلاقی به طرق گوناگون با بهره گیری از توصیه های دینی مبین اسلام؛ و

27 . تأکید بر تربیت اجتماعی و سیاسی با برگزاری برنامه های متنوع.

آموزش فکر کردن به کودکان

آموزش فکر کردن به کودکان

تفکر یا اندیشیدن به هر گونه فعالیتی در انسان اطلاق می شود که با پدیده زبان مربوط است. بسیاری از فیلسوفان حتی تفکر را مساوی با زبان می دانند. بنابراین تفکر به معنای مفهوم سازی، بیان و حل مسئله، هرگونه خلاقيت ذهني و آفرينندگي کلامي و غير کلامي است....

ادامه نوشته

رونمایی و معرفی کتاب سنت های الهی در جهان و زندگی انسان

رونمایی و معرفی کتاب پندهای شیطان

رونمایی و معرفی کتاب درسنامه اندیشه اسلامی 1 مبدأ و معاد: انسان جهان و جاودانگی

تحول آفرینی و جامعه آرمانی

تحول آفرینی و جامعه آرمانی

پیشگفتار

طرح جامعه آرمانی اسلامی

از قدیم‌ترین ازمنة تاریخ بشری تاكنون، تصور ایجاد «جامعه آرمانی» همیشه تعدادی از دانشمندان و اندیشه‌وران جهان را مجذوب و مفتون می‌داشته است. از‌این‌رو، هر‌یك از آنان طرحی جداگانه برای جامعه آرمانی تدوین و ارائه كرده است. درمیان كهن‌ترین معماران جامعه آرمانی، نام افلاطون از همه مشهورتر است. وی در سرتاسر رسالة جمهوری و در بخش‌هایی از رسالات «تیمائوس» و «كریتیاس» خود، طرح «مدینة فاضله» خویش راعرضه كرده است.[1] بعد‌از‌ او، دانشوران و اندیشمندان بسیاری در جهان اسلام، از‌جمله فارابی در كتاب آراء أهل المدینه الفاضلة، ابوالحسن عامری در كتاب السعادة و ‌الاسعاد، و نظامی گنجه‌ای در كتاب اسكندرنامه، به تصویر جامعه‌های آرمانی خودپرداختند. در دنیای مسیحیت نیز انبوهی از نویسندگان به این كار اقدام كردند: اگوستین قدیس در شهر خدا، توماس مور درلامكان (یا ناكجا‌آباد یا هیچ‌كجا)،[2] فرانسیس بیكن،[3]

ادامه نوشته