تاریخچه تعلیم و تربیت و نقش تربیت دینی در دوران کودکی

تاریخچه تعلیم و تربیت

و نقش تربیت دینی در دوران کودکی

سیر تعلیم و تربیت در تاریخ

سؤالات اساسی مطرح در فلسفه ی تعلیم و تربیت:

1. چرا مدرسه می سازیم و بابت آن هزینه می کنیم؟

2. هدف اساسی تعلیم و تربیت آیا آموزش شهروندانی سربراه برای حکومتی استبدادی است یا غرض، پرورش انسان هایی آزاد برای یک نظام مردم سالار است؟

3. آیا دولت باید مدارس را تحت سیطره ی خود داشته باشد یا نهادی دیگر؟

4. در مدارس چه چیزی باید تدریس کرد؟

ادامه نوشته

نکات مهم و کلیدی در سند تحول بنیادین

بسم الله الرحمن الرحیم

یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ »[1]

ای کسی که تحول دل‌ها و گردش چشم‌ها در دست توست. ای تدبیرکننده شب و روز و ای تغییردهنده سال و حال، حال ما را به بهترین حال، تغییر ده.

اللّٰهُمَّ أَخْرِجْنِي مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ،

وَأَكرِمْنِي بِنُورِ الْفَهْمِ.

اللّٰهُمَّ افْتَحْ عَلَيْنا أَبْوابَ رَحْمَتِكَ،

وَانْشُرْ عَلَيْنا خَزائِنَ عُلُومِكَ،

بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.[2]

ادامه نوشته

ویژگی های تدریس فعال

ویژگی های تدریس فعال

یکی از مقوله های مهم در آموزش و پرورش فرایند یاددهی و یادگیری است .به عبارت دیگر تمامی فعالیتهای آموزش و پرورش در جهت بسترسازی مناسب برای تحقق این فرایند می باشد. در رأس این فرایند، دانش آموزان قرار دارند و همه فعالیت ها، مانند تأمین معلم، مواد آموزشی، فضای آموزشی و ... در خدمت او قرار می گیرد. مفهوم فرایند یاددهی – یادگیری در این فرایند واژه های تدریس، یادگیری، ارزشیابی، مواد آموزشی، تعامل معلم و دانش آموزان و ... مطرح می باشد که تعاریف واژه های اصلی ارایه می شود. ....

ادامه نوشته

روش هاي نوين تدريس

روش هاي نوين تدريس

آموزشی - پرورشی - روش های نوین تدریس و...

استفاده از کدام روش تدریس بهتر است؟، از چه نوع روش تدریسی در کلاس درس استفاده کنیم؟، انواع روش تدریس کدامند؟، مختصری در مورد کلیه روشهای تدریس، به شرح ذيل براي دانشجویان و همكاران فرهنگي عزیز تهيه شده كه اميدوارم مورد استفاده واقع گردد .

برخی روشهای تدریس ارائه شده در این نوشتار:

روش كنفـــــرانس ( گــــرد هم آيي )، روش شاگــــرد ـ استــــادي، روش چند حســـي ( مختلط )، روش پـــــروژه اي، روش حل مسئله، شيوه تمــــريني، شیوه بحثی، الگــــوي كاوشگري به شيوه حقوقي، الگــــوي آموختن كنترل خود، الگوی ایفای نقش و ....

ادامه نوشته

تجارب مدارس اسلامی و مذهبي در ایران

مدارس مذهبي ایران معاصر

- تحليلي از مدارس مذهبي ایران معاصر با تمركز بر مدرسه‌ی مفيد:

طبقه‌بندی مدارس

در يك تقسيم‌بندي، مي‌توان گفت: مدارس يا دانش‌محورند يا مذهبي يا سكولار یا تجاری. مدارس تجاری یا انتفاعی مدارسي هستند كه اهداف تجاري دارند؛ یعنی می‌خواهند از محلّ آموزش، سودی برای دارندگان مدارس ایجاد کنند. در مدارس دانش‌محور، طبيعي است كه موفّقيّت‌هاي علمي نظیر قبول شدن در كنكور يا فرستادن دانش‌آموز به مسابقات المپياد دانش‌آموزی برايشان ملاك است. مدارس تيزهوشان، البرز و خوارزمي نمونه‌هاي معروفي از اين نوع مدارس‌اند. شاید بتوان مدارس انرژی اتمی را نیز در این دسته جای داد. مدارس سکولار به اين معني است كه مذهب دغدغه‌ی جدّی و مهمّ آن‌ها نيست؛ زیرا بنا به تعريف، آموزش‌و‌پرورش ایران اجازه نمی‌دهد كه مدارس لائيك وجود داشته باشد و آموزش مذهبي را در برنامه‌ی درسی خود اصلاً نداشته باشند. هم‌اکنون در ايران، مدارسی شروع به فعّالیّت کرده‌اند که وضعیّت خاصّی دارند. این مدارس برای افرادی هستند كه دغدغه‌ی پدر و مادر دانش‌آموز اين است كه فرزندشان را براي زندگي در دنيا یعنی در كشورهاي ديگر و نه لزوماً ایران آماده كند. برای همین، تأكيد این مدارس بر آموزش زبان خارجی و شناخت فرهنگ‌هاي ديگر است. هم‌اکنون، از این مدارس در ايران چند نمونه راه‌اندازی شده است و اتّفاقاً مورد اقبال بخشي از جامعه قرار گرفته است. ....

ادامه نوشته

ویژگی های مدارس اسلامی

ویژگی های مدارس اسلامی

- ویژگیهای قابل شناسایی مدارس اسلامی کدامند؟

براساس اطلاعات حاصل از مصاحبة عمیق، مشاهدات میدانی از امکانات و تجهیزات و کلاسهای درس و یادداشت برداری از آنها و بررسی اسناد، 27 ویژگی به شرح زیر شناسایی شد:

1 . تفاوت نمودار سازمانی با مدارس عادی؛

2 . هویت بخشی به دانش آموزان برای تسهیل فرآیند تعلیم و تربیت؛

3 . وجود ملاکهای خاص برای گزینش معلمان؛

4 . توجه به آموزش مستمر و به روز نگهداشتن معلمان؛

5 . استفاده از تشویق های مادی و معنوی کارکنان و رعایت مساوات بین آنها؛

6 . ارزشیابی مستمر از معلمان برای اتخاذ تصمیمات اصلاحی؛

7 . گزینش دانش آموزان با توجه به ملاکهای خاص دینی و آموزشی؛

8 . کلاس بندی دانش آموزان با رعایت ملاکهای آموزشی و پرورشی برای توازن کلاسها؛

9 . توجه به امور انضباطی، تشویق بیشتر، تنبیه کمتر، و تلاش برای خودکنترل بار آوردن دانش آموزان؛

10 . بهره گیری از دانش آموزان در امور مدرسه برای پرورش توان مدیریتی آنها؛

11 . حفظ و تقویت محیط امن عاطفی و توجه ویژه به بهداشت جسمانی دانش آموزان؛

12 . وجود کتابخانه، آزمایشگاه، نمازخانه، اتاق فیلم، و سایت رایانه و استفاده از آنها برای آموزشهای دینی و علمی؛

13 . وجود و کاربرد لوازم، وسایل، رسانه ها، و تکنولوژی های نوین آموزشی؛

14 . تطابق محتوای آموزشی با برنامه درسی مصوب آموزش و پرورش ضمن بهره گیری از محتوای تکمیلی؛

15 . استفاده از روشهای گوناگون تدریس و بهره گیری از نظام حوزوی؛

16 . اختصاص برگه های برنامه ریزی برای انجام تکلیف؛

17 . ارزشیابی مستمر از برنامه درسی و یادگیری دانش آموزان؛

18 . جایگاه خاص برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان؛

19 . برگزاری کلاسهای رایانه، هنر، مهارت های زندگی و کتابخوانی در راستای آماده سازی دانش آموزان برای جامعه؛

20 . ارتباط مستمر با آموزش و پرورش و بهره مندی از برنامه های آن و همیاری؛

21 . استفاده از تجارب و دستاوردهای مدارس و نهادهای آموزشی دیگر؛

22 . تعامل سازنده با اولیا، مشارکت دادن آنها در مدرسه و برگزاری کلاسهای آموزش خانواده؛

23 . وجود اساسنامة تربیتی و درج اهداف تربیتی در آن برای مشخص بودن مسیر فعالیت ها؛

24 . وجود منشور تربیتی و توجه به تربیت همه جانبه در آن با تأکید بر تعالیم دینی؛

25 . واگذاری امور تربیتی به همة کارکنان ضمن اختصاص افرادی خاص برای این امور؛

26 . توجه به تربیتی دینی و اخلاقی به طرق گوناگون با بهره گیری از توصیه های دینی مبین اسلام؛ و

27 . تأکید بر تربیت اجتماعی و سیاسی با برگزاری برنامه های متنوع.

آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان

آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان

تفکر، یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌هایی است که انسان را از سایر موجودات متمایز می‌کند. این قدرت استثنایی به ما اجازه می‌دهد تا برای حل چالش‌ها، کشف راه‌حل‌ها، و انتخاب مسیرهای درست در زندگی، اندیشه کنیم. هر قدمی که در زندگی برمی‌داریم، به نوعی با تفکر ما ارتباط مستقیم دارد؛ از تصمیم‌های کوچک روزانه گرفته تا انتخاب‌های بزرگ زندگی. همان‌طور که انسان بر اساس تفکرات خود زندگی‌اش را می‌سازد، آموزش درست فکر کردن به کودکان نیز امری حیاتی است. والدین، به‌عنوان اولین و مهم‌ترین مربیان فرزندان، نقشی کلیدی در پرورش قدرت تفکر کودکان دارند. در این مقاله، به بررسی راهکارهایی خواهیم پرداخت که به آموزش تفکر به کودک کمک می‌کند تا آن را به شکلی مؤثر به کودکان آموزش دهید. همراه ما باشید تا با هم سفری به دنیای اندیشه و خلاقیت آغاز کنیم. ....

ادامه نوشته

آموزش فکر کردن به کودکان

آموزش فکر کردن به کودکان

تفکر یا اندیشیدن به هر گونه فعالیتی در انسان اطلاق می شود که با پدیده زبان مربوط است. بسیاری از فیلسوفان حتی تفکر را مساوی با زبان می دانند. بنابراین تفکر به معنای مفهوم سازی، بیان و حل مسئله، هرگونه خلاقيت ذهني و آفرينندگي کلامي و غير کلامي است....

ادامه نوشته

رونمایی و معرفی کتاب اخلاق اداری و کارمندی

تسبیح حیوانات در رمزگشایی حضرت امام حسین علیه السلام

تسبیح حیوانات در رمزگشایی های امام حسین علیه السلام

روایاتی در منابع اسلامى وجود دارد که نشان از سخنگویی حیوانات بویژه پرندگان دارد و نیز در بسیاری از روایات شاهد سخن گفتن ائمه معصومین (علیهم السلام) با حیوانات خصوصاً پرنده ها هستیم.

مطابق آموزه های اسلامی تمامی موجودات روی زمین دائم در حال تسبیح خداوندند. در بسیاری از روایات ائمه(علیهم السلام) خود را آگاه به زبان پرندگان دانسته و آن را از جانب خداوند معرفی نموده اند. در روایتی آمده است: اِنَّ اللّهَ عَلَّمَنا مَنْطِقَ الطَّیْرِ کَما عَلَّمَ سُلَیْمانَ ابْنِ داوُدَ، وَ مَنْطِقَ کُلِّ دابَّة فِى بَرٍّ أَوْ بَحْر:«خداوند سخن گفتن پرندگان را به ما آموخت همان گونه که به سلیمان بن داود آموخت، و سخن گفتن هر جنبنده اى را در خشکى و دریا.( تفسیر نمونه، جلد ۱۵، ص۴۴۹.)

نیز در همین زمینه روایتی وجود دارد که در ایام کودکى از امام حسین(ع) درباره صداى حیوانات سؤال کردند؛ امام(علیه السلام) در پاسخ آنان (که حیوانات هنگامى که صدا می‏کنند چه می‏گویند) ....

ادامه نوشته

نفس، مراتب و اقسام آن

نفس، مراتب و اقسام آن

كميل بن زياد از حضرت علي تقاضا كرد كه نفس را به او باز شناسد. حضرت فرمود: يا كميل، مقصودت كدام نفس است؟ كميل گفت: مگر جز يك نفس در من است؟

حضرت فرمودند: «اي كميل، در آدمي، چهار نفس است: نفس نامي نباتي، نفس حسي حيواني، نفس ناطقه قدسي و نفس كلي الهي. و هر يك از اين چهار را پنج قوه و دو خاصيت است. نفس نامي نباتي داراي قواي پنجگانه است: قوه ماسكه، جاذبه، هاضمه، دافعه و مربيّه. و دو خاصيت آن: يكي خاصيت افزايش و ديگري خاصيت كاهش است. اين نفس، از «كبد» برانگيخته مي شود و شبيه ترين چيزها به نفس حيواني است. اما نفس حيواني حسي را پنج قوه است: شنوايي، بينايي، بويايي، چشايي و بساوايي و آن را نيز دو خاصيت رضا و غضب است و شبيه ترين چيزها به نفس درندگان و وحوش است.

پنج قوه نفس ناطقه قدسي، عبارت است از: فكر، ذكر، علم، حلم و هوشياري. اما نفس كلي الهي داراي پنج قوه نيز هست: هستي در نيستي، نعمت در سختي، عزت در خواري، فقر در حالت غنا و صبر در بلاها و دو خاصيت آن حلم و كرم است. مبدأ اين نفس، پروردگار عالم است و به او نيز باز مي گردد. خداوند در قرآن مي فرمايد: «و نفخنا فيه من روحنا» يعني از روح خود در آدم دميديم.

نفس و معرفت نفس بسيار مهم و اساسي است و به معرفت نفس رسيدن كاري آسان نيست و زحمات و مشتقات زيادي مي خواهد.

در كتاب عوالي اللئالي نقل است كه پيغمبر اسلام فرمودند: من عرف نفسه فقد عرف ربّه ـ هر كس خود را شناخت، پروردگار خود را نيز شناخته است.

عزالدين مقدسي در تفسير اين گفتار گويد: روح كه لطيفه اي لاهوتي در جثه اي ناسوتي است به ده وجه دلالت بر مدبر يكتاي جهان دارد كه يكي از اين وجوه آن است كه عدم امكان رويت روح، دليل آن است كه پروردگار را نيز نمي توان به چشم ديد و رويت او امكان پذير نيست.

اكنون كه آدمي به كيفيت نفس خويش، آگاهي نتواند داشت، پس چگونه مي تواند به چگونگي پروردگار قديم خودآگاهي يابد؟ اوست كه همه موجودات، آفريده قدرت اوست، پس آن كس كه حادث است، به درك ذات آفرينندة خود چگونه دست تواند يافت؟

بزرگي مي فرمايد: آن كس كه از شناسايي نفس خويش ناتوان است از معرفت خالق خود، ناتوان تر خواهد بود.

اگر نفس شناخته و مورد ستايش قرار گيرد، عالم رباني همچون حاج شيخ حسنعلي اصفهاني را پرورش مي دهد. ايشان كه در كتب مختلف مورد تمثيل و الگو قرار گرفته اند از شاگردان ممتاز عبوديت به شمار مي رفتند.

حجه الاسلام حاج شيخ محمدحسين منصورزاده واعظ نوشته اند: در دانشگاه تهران از استادم مرحوم سبزواري شنيدم كه گفت حضور مرحوم حسنعلي اصفهاني بودم كه شخصي از يكي از شهرهاي دور براي استشفاي بيمارش كه در وطن بود خدمت حاج شيخ رسيده بود. و تقاضاي دعا يا دوائي كرد. مرحوم حاج شيخ يك انجير به او مرحمت فرمودند و گفتند به مريض بدهيد شفا مي يابد. عرض كرد اينجا نيست، حاج شيخ فرمود: خودت بخور او شفا خواهد يافت.

چنين انسان هاي بامعرفتي با كار و شناخت معرفت و رسيدن به آن كيفيت نفس خويش توانستند به نفس الهي برسند و به نفس خود مطمئن باشند. (طهارت نفس، مرحوم علامه حسن زاده آملی)