نهج البلاغه و چهل صفت متقیان در خطبه متقین
چهل صفت متقیان در خطبه متقین:
امام علی علیه السلام صفات متقیان را در خطبه متقین اینگونه بیان می فرماید:
1. نیکو گفتار: ”مَنْطِقُهُمُ الصَّوََاب“
2. میانه رو در پوشش: ”مَلْبَسُهُمُ الْاِقْتِصََاد“
3. متواضعانه راه می روند: ”مَشْیُهُمُ التَّوََاضُع“
4. از محرمات چشم می پوشانند: ”غَضُّوا اَبْصََارَهُمْ عَمََّا حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِمْ“
5. گوش هایشان وقف به علم نافع شده است: ”وَ وَقَفُوا اَسْمََاعَهُمْ عَلَی الْعِلْمِ النََّافِعِ لَهُمْ“
6. در گرفتاری و آسایش یکسانند: ”نَزَلَتْ اَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِی الْبَلاءِ کَالَّذِِی نَزَلَتْ فِی الرَّخََاءِ“
7. مشتاق به لقاء پروردگار هستند: ”وَ لَوْ لَا الْاَجَلُ الَّذِِی کَتَبَ اللهُ لَهُمْ لَمْ تَسْتَقِرَّ اَرْوََاحَهُمْ فِِی اَجْسََادِهِمْ طَرْفَهَْْ عَیْنٍ شَوْقاً“
8. خداوند در نزد جان آن ها بزرگ و غیر او کوچک است: ”عَظُمَ الْخََالِقُ فِِی اَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مََا دُونَهُ فِِی اَعْیُنِهِمْ“
9. اهل یقین هستند: ”فَهُمْ وَ الْجَنَّهُْْ کَمَنْ قَدْ رَاََهََا، فَهُمْ فِِیهََا مُنَعَّمُونَ، وَ هُمْ وَ النََّارُ کَمَنْ قَدْ رَاََهََا، فَهُمْ مُعَذَّبُون“
10. اهل حزن هستند: ”قُلُوبُهُمْ مَحْزُونَهٌْْ“،
11. امین مردمند: ”وَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَهٌْْ“ ( و مردم) از شر آنان در امانند.
12. تن پرور نیستند: ”وَ اَجْسََادَهُمْ نَحِِیفَهٌْْ“
13. کم خرج اند: ”وَ حََاجََاتُهُمْ خَفِِیفَهٌْْ“
14. عفیف هستند: ”وَ اَنْفُسُهُمْ عَفِِیفَهٌْْ“
15. اهل استقامت اند: ”صَبَرُوا اَیََّاماً قَصِِیرَهًْْ اَعْقَبَتْهُمْ رََاحَهٌْْ طَوِِیلَهٌْْ، تِجََارَهُْْ مُرْبِحَهٌْْ یَسُرُّهََا لَهُمْ رَبَّهُمْ“
16. دنیا زده و اسیر آن نیستند: ”اَرَادَتْهُمُ الدُّنْیََا، فَلَمْ یُرِِیدُوهََا وَ اَسَرَتْهُمْ فَفَدُوا اَنْفُسَهُمْ مِنْهََا“
17. شب زنده دار: ”اَمَّا اللَّیْلُ، فَصََافُّونَ اَقْدََامُهُمْ تََالِِینَ لِاَجْزََاءِ الْقُرْآنِ یُرَتِّلُونَهُ تَرْتِِیلاً“
18. از قرآن درمان می طلبند: ”وَ یَسْتَثِِیرُونَ بِهِ دَوََاءَ دََائِهِمْ“
19. به قرآن پاسخ می دهند: فَإِذََا مَرُّوا بِآیَهِْْ فِِیهََا تَشْوِِیقٌ رَکَنُوا اِلَیْهََا طَمَعاً وَ تَطْلُعَتْ نُفُوسُهُمْ اِلَیْهََا شَوْقاً وَ ظَنُّوا أَنَّهََا نَصْبَ أعْیُنِهِمْ وَ إِذََا مَرُّوا بِآیَهِْْ فِِیهََا تَخْوِِیفٌ أصْغُوا إلَیْهََا مَسََامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا أنَّ زَفِِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِِیقَهََا فِِی اُصُولِ آذََانِهِمْ“
20. اهل رکوع و سجود هستند: ”فَهُمْ حََانُونَ عَلََی اَوْسََاطِهِمْ مُفْتَرِشُونَ لِجِبََاهِهِمْ وَ أَکُفَّهُمْ وَ رُکَبَهُمْ وَ أَطْرََافُ أَقْدََامِهِمْ“
21. طالب رهایی از عذاب می کنند: ”یَطْلُبُونَ إِلَی اللهِ تَعالََی فِی فَکََاکِ رِقََابِهِمْ“
22. دانشمندانی بردباراند: ”وَ أَمَّا النَّهََارُ فَحُلَمََاءٌ عُلَمََاءٌ،...“
23. نیکوکار هستند: ”وَ أَمَّا النَّهََارُ... أَبْرََارٌّ أَتْقِیََاءٌ“ و در روزها ... اهل تقوا نیکوکارانی خود نگه‌دار هستند.
24. از خوف خداوند لاغر اندامند: ”قَدْ بَرَأَهُمُ الْخَوْفُ بَرِِیءٌ الْقِدََاحِ“
25. ظاهر پرهیزگاران این گونه است: ”یَنْظُرُ إِلَیْهِمُ النََّاظِرُ فَیَحْسَبَهُمْ مَرْضََی وَ مََا بِالْقَوْمِ مِنْ مَرَضٍ وَ یَقُولُ: قَدْ خُولِطُوا وَ قَدْ خََالَطَهُمْ أَمْرٌّ عَظیِِمٌ“
26. به اعمال کم و زیاد خود قانع نیستند: ”لََا یَرْضُونَ مِنْ أَعْمََالِهِمُ الْقَلیِِل، وَ لََا یَسْتَکْثِرُونَ الْکَثیِِرَ فَهُمْ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ وَ مِنْ اَعْمََالِهِمْ مُشْفِقُونَ“
27. از ستایش مردم ترس دارند: ”اِذََا زُکِیَ أَحَدَهُمْ خََافَ مِمََّا یُقََالْ لَهُ، فَیَقُولُ: أَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِِی مِنْ غَیْرِِی وَ رَبِِّی أَعْلَمٌ مِنِِّی بِنَفْسِِی، اَللََّهُمَّ لََاتُؤََاخِذْنِِی بِمََا یَقُولُونَ وَ اجْعَلْنِِی أَفْضَلَ مِمََّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْلِِی مََا لََا یَعْلَمُونَ“
28. قوّت در دین دارند: ”فَمِنْ عَلََامََاتِ أَحَدِهِمْ إِنَّکَ تَرََی لَهُ قُوَّهٌْْ فِِی دیِِنٍ“
29. نرم خو و دور اندیش اند: ”وَ حَزْماً فِِی لیِِنٍ“
30. ایمانی آمیخته با یقین دارند: ”وَ ایِِمََاناً فِِی یَقیِِنٍ“
31. علاقه مند به کسب علم هستند: ”وَ حِرْصاً فِِی عِلْمٍ“
32. علمی همراه با حلم دارند: ”وَ عِلْماً فِِی حِلْمٍ“
33. میانه رو هستند: ”وَ قَصْداً فِی الْغِنََاءِ“
34. در عبادت خاشع هستند: ”وَ خُشُوعاً فِِی عِبََادَهِْْ“
35. آراسته اند در حالی که نادرند: ”وَ تَجَمُّلاً فِِی فََاقَهٍْْ“
36. در سختی ها شکیبایند: ”وَ صَبْراً فِِی شِدَّهٍْْ“
37. طالب مال حلال هستند: ”َو طَلَباً فِِی حَلََالٍ“
38. در مسیر حق، نشاط و سرور دارند: ”وَ نِشََاطاً فِِی هُدََی“
39. از طمع دورند: ”وَ تَحَرُّجاً عَنْ طَمَعٍ“
40. با وجود اعمال صالح، خوف دارند: ”یَعْمُلَ الْاَعْمََالُ الصََّالِحَهَْْ وَ هُوَ عَلََی وَجَلٍ“
چهل صفت متقیان در خطبه متقین :
1. نیکو گفتار: ”مَنْطِقُهُمُ الصَّوَاب“
2. میانه رو در پوشش: ”مَلْبَسُهُمُ الْاِقْتِصَاد“
3. متواضعانه راه می روند: ”مَشْیُهُمُ التَّوَاضُع“
4. از محرمات چشم می پوشانند: ”غَضُّوا اَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِمْ“
5. گوش هایشان وقف به علم نافع شده است: ”وَ وَقَفُوا اَسْمَاعَهُمْ عَلَی الْعِلْمِ النَّافِعِ لَهُمْ“
6. در گرفتاری و آسایش یکسانند: ”نَزَلَتْ اَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِی الْبَلاءِ کَالَّذِی نَزَلَتْ فِی الرَّخَاءِ“
7. مشتاق به لقاء پروردگار هستند: ”وَ لَوْ لَا الْاَجَلُ الَّذِی کَتَبَ اللهُ لَهُمْ لَمْ تَسْتَقِرَّ اَرْوَاحَهُمْ فِی اَجْسَادِهِمْ طَرْفَهَ عَیْنٍ شَوْقاً“
8. خداوند در نزد جان آن ها بزرگ و غیر او کوچک است: ”عَظُمَ الْخَالِقُ فِی اَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی اَعْیُنِهِمْ“
9. اهل یقین هستند: ”فَهُمْ وَ الْجَنَّهُ کَمَنْ قَدْ رَاَهَا، فَهُمْ فِیهَا مُنَعَّمُونَ، وَ هُمْ وَ النَّارُ کَمَنْ قَدْ رَاَهَا، فَهُمْ مُعَذَّبُون“
10. اهل حزن هستند: ”قُلُوبُهُمْ مَحْزُونَهٌ“،
11. امین مردمند: ”وَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَهٌ“ ( و مردم) از شر آنان در امانند.
12. تن پرور نیستند: ”وَ اَجْسَادَهُمْ نَحِیفَهٌ“
13. کم خرج اند: ”وَ حَاجَاتُهُمْ خَفِیفَهٌ“
14. عفیف هستند: ”وَ اَنْفُسُهُمْ عَفِیفَهٌ“
15. اهل استقامت اند: ”صَبَرُوا اَیَّاماً قَصِیرَهً اَعْقَبَتْهُمْ رَاحَهٌ طَوِیلَهٌ، تِجَارَهُ مُرْبِحَهٌ یَسُرُّهَا لَهُمْ رَبَّهُمْ“
16. دنیا زده و اسیر آن نیستند: ”اَرَادَتْهُمُ الدُّنْیَا، فَلَمْ یُرِیدُوهَا وَ اَسَرَتْهُمْ فَفَدُوا اَنْفُسَهُمْ مِنْهَا“
17. شب زنده دار: ”اَمَّا اللَّیْلُ، فَصَافُّونَ اَقْدَامُهُمْ تَالِینَ لِاَجْزَاءِ الْقُرْآنِ یُرَتِّلُونَهُ تَرْتِیلاً“
18. از قرآن درمان می طلبند: ”وَ یَسْتَثِیرُونَ بِهِ دَوَاءَ دَائِهِمْ“
19. به قرآن پاسخ می دهند: فَإِذَا مَرُّوا بِآیَهِ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنُوا اِلَیْهَا طَمَعاً وَ تَطْلُعَتْ نُفُوسُهُمْ اِلَیْهَا شَوْقاً وَ ظَنُّوا أَنَّهَا نَصْبَ أعْیُنِهِمْ وَ إِذَا مَرُّوا بِآیَهِ فِیهَا تَخْوِیفٌ أصْغُوا إلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا أنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی اُصُولِ آذَانِهِمْ“
20. اهل رکوع و سجود هستند: ”فَهُمْ حَانُونَ عَلَی اَوْسَاطِهِمْ مُفْتَرِشُونَ لِجِبَاهِهِمْ وَ أَکُفَّهُمْ وَ رُکَبَهُمْ وَ أَطْرَافُ أَقْدَامِهِمْ“
21. طالب رهایی از عذاب می کنند: ”یَطْلُبُونَ إِلَی اللهِ تَعالَی فِی فَکَاکِ رِقَابِهِمْ“
22. دانشمندانی بردباراند: ”وَ أَمَّا النَّهَارُ فَحُلَمَاءٌ عُلَمَاءٌ،...“
23. نیکوکار هستند: ”وَ أَمَّا النَّهَارُ... أَبْرَارٌّ أَتْقِیَاءٌ“ و در روزها ... اهل تقوا نیکوکارانی خود نگه‌دار هستند.
24. از خوف خداوند لاغر اندامند: ”قَدْ بَرَأَهُمُ الْخَوْفُ بَرِیءٌ الْقِدَاحِ“
25. ظاهر پرهیزگاران این گونه است: ”یَنْظُرُ إِلَیْهِمُ النَّاظِرُ فَیَحْسَبَهُمْ مَرْضَی وَ مَا بِالْقَوْمِ مِنْ مَرَضٍ وَ یَقُولُ: قَدْ خُولِطُوا وَ قَدْ خَالَطَهُمْ أَمْرٌّ عَظیِمٌ“
26. به اعمال کم و زیاد خود قانع نیستند: ”لَا یَرْضُونَ مِنْ أَعْمََالِهِمُ الْقَلیِل، وَ لَا یَسْتَکْثِرُونَ الْکَثیِرَ فَهُمْ لِأَنْفُسِهِمْ مُتَّهِمُونَ وَ مِنْ اَعْمَالِهِمْ مُشْفِقُونَ“
27. از ستایش مردم ترس دارند: ”اِذَا زُکِیَ أَحَدَهُمْ خَافَ مِمَّا یُقَالْ لَهُ، فَیَقُولُ: أَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِی مِنْ غَیْرِی وَ رَبِّی أَعْلَمٌ مِنِّی بِنَفْسِی، اَللَّهُمَّ لَاتُؤَاخِذْنِی بِمَا یَقُولُونَ وَ اجْعَلْنِی أَفْضَلَ مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْلِی مَا لَا یَعْلَمُونَ“
28. قوّت در دین دارند: ”فَمِنْ عَلَامَاتِ أَحَدِهِمْ إِنَّکَ تَرَی لَهُ قُوَّهٌ فِی دیِنٍ“
29. نرم خو و دور اندیش اند: ”وَ حَزْماً فِی لیِنٍ“
30. ایمانی آمیخته با یقین دارند: ”وَ ایِمَاناً فِی یَقیِنٍ“
31. علاقه مند به کسب علم هستند: ”وَ حِرْصاً فِی عِلْمٍ“
32. علمی همراه با حلم دارند: ”وَ عِلْماً فِی حِلْمٍ“
33. میانه رو هستند: ”وَ قَصْداً فِی الْغِنَاءِ“
34. در عبادت خاشع هستند: ”وَ خُشُوعاً فِی عِبَادَهِ“
35. آراسته اند در حالی که نادرند: ”وَ تَجَمُّلاً فِی فَاقَهٍ“
36. در سختی ها شکیبایند: ”وَ صَبْراً فِی شِدَّهٍ“
37. طالب مال حلال هستند: ”َو طَلَباً فِی حَلَالٍ“
38. در مسیر حق، نشاط و سرور دارند: ”وَ نِشَاطاً فِی هُدَی“
39. از طمع دورند: ”وَ تَحَرُّجاً عَنْ طَمَعٍ“
40. با وجود اعمال صالح، خوف دارند: ”یَعْمُلَ الْاَعْمَالُ الصَّالِحَهَ وَ هُوَ عَلَی وَجَلٍ“
والحمد لله علی کل حال بعدد نعمائه و اسمائه تعالی و جل ذکره و عظمته
بسم الله الرحمن الرحیم