نکات مهم و کلیدی در سند تحول بنیادین
بسم الله الرحمن الرحیم
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ »[1]
ای کسی که تحول دل‌ها و گردش چشم‌ها در دست توست. ای تدبیرکننده شب و روز و ای تغییردهنده سال و حال، حال ما را به بهترین حال، تغییر ده.
اللّٰهُمَّ أَخْرِجْنِي مِنْ ظُلُماتِ الْوَهْمِ،
وَأَكرِمْنِي بِنُورِ الْفَهْمِ.
اللّٰهُمَّ افْتَحْ عَلَيْنا أَبْوابَ رَحْمَتِكَ،
وَانْشُرْ عَلَيْنا خَزائِنَ عُلُومِكَ،
بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.[2]
آیت الله عبدالله جوادی آملی می فرماید: در این دعا انسان از خدا درخواست تحول میکند و تحول آن است که انسان از درون منقلب شود. ایشان در تناسب این دعا با تحویل سال گفته است: بهار، انسان را به یاد قیامت می‌اندازد چراکه در بهار همچون قیامت، خداوند مردگان را زنده میکند به این بیان درختی که در بهار از خواب زمستانی بیدار می‌شود مواد مرده را جذب میکند و به صورت خوشه، شاخ و برگ درمی‌آورد.[3]
ایرانیان این دعا را به هنگام تحویل سال شمسی به صورت انفرادی و دسته‌جمعی می‌خوانند. در برخی مناطق رسم بر این بوده که هنگام عید، بزرگ طایفه یا امام جماعت این دعا را قرائت می‌کرده و دیگران همراه او می‌خوانده‌اند.. برخی مرسوم بودن خواندن این دعا را به دوره صفویه و حتی قبل از آن می‌رسانند. امروزه خواندن این دعا به آیینی تبدیل شده و از رسانه‌های رسمی ایران نیز پخش می‌شود... [4]
معلم تحول آفرین و نقش آن در سند بنیادین
مقدمه (کلیات)
هدف کلی نظام و تعلیم و تربیت در نهاد آموزش و پروش، قوام بخشی فرهنگ عمومی و تعالی بخشی جامعه اسلامی بر اساس معیار الهی – اسلامی با مشرکت خانواده، نهادها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی است.
این نهاد مأموریت دارد با تآکید بر شایستگی های پایه زمینه دست یابی دانش آموزان را در چهار دوره تحصیلی به مراتبی از حیات طیبه؛ در ابعاد: فردی، خانوادگی،اجتماعی، و جهانی را به صورت نظام مند، همگانی و عادلانه و الزامی در ساختارهای کارآمد و اثربخش فراهم نماید.
براین اساس، مدرسه جلوه ای از تحقق مراتب حیات طیبه و کانون عرضه خدوات و فرصت های تعلیم و تربیت و اصلاح موقعیت در چارچوب نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران است.
نکات مهم و کلیدی در سند تحول بنیادین
مهمترین واژگان استفاده شده در سند تحول بنیادین؛ معلم، فراگیر(دانش آموز)، تحول، تحول آفرینی، معلم محوری، الگوپذیری، تعهد، تخصص، مهارت های حرفه ای، علم کافی، عقلانیت، ایمان وعمل صالح، تقوا، اخلاق الهی، ادب، کمال جویی، حیات طیبه، مدینه فاضله، جامعه آرمانی، تمدن نوین اسلامی، قرآن، نماز، وحدت، عبادت، عترت (اهل بیت علیهم السلام)، کارآمدی، توانمندی، ارتقاء شایستگی ها، هنرمندی، خلاقیت، توجه به دعا، ارزشها، عدالت، استعداد ها، ظرفیت سنجی، نوآوری و نیاز های جامعه بر اساس آرمانشهر مهدوی(عجل الله تعالی فرجه) و ولایت حقه ی الهیه برای رسیدن به فلاح و سعادت جاودانه است.
ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین
1- تربیت دینی و اخلاقی
2- تربیت سیاسی و اجتماعی
3- تربیت زیستی و بدنی
4- تربیت هنری و زیباشناختی
5- تربیت اقتصادی و حرفه ای
6- تربیت علمی و فناوری
محور فعالیت های مدارس بر پنج عنصر علم، ایمان، اخلاق، عمل و تفکر صورت می گیرد.
معلم و مربی به فردی اطلاقمی شود که رسالت خطیر تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور بر عهده دارد.
نقش معلم (مربی) به عنوان هدایت کننده و اسوه ای امین وبصیر در فرایند تعلیم و تربیت و لذا معلم، موثرترین عنصر در گزاره های تحول بنیادین برای تحقق مأموریت های تعلیم و تربیت رسمی است.
آنچنانکه امام خمینی (سلام الله علیه) فرمودند:
معلم امانتداری است که تمام مقدرات یک مملکت و یک کشور به آن نسل سپرده می شود و تربیت شما باید همراه تعلیم باشد.
بنابراین برعهده معلم است که بصیرت وتعالی در زمینه های گوناگون عبادی – اخلاقی – اعتقادی – سیاسی – اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.
معلم باید از کرامت ذاتی و اکتسابی انسانی وکسب فضایل اخلاقی از جمله؛ ایمان، تقوا، تولی، تبری، عمل صالح، خودباوری، روحیه مجاهدت، ظلم ستیزی، علم نافع، حکمت محکم، عفت پایدار، شجاعت نفس، عدالت فراگیر، صداقت همه جانبه، ایثار و فداکاری لازم را داشته باشد.
همچنین شایسته است معلم از سلامت جسمانی، نشاط و تقویت اراده برخوردار باشد.
نیز لازم است در جهت تکوین و تعالی جنبه های انسانی هویت دانش آموزان برای تقویت روابط حق محور، عدالت گستر و مهرورزانه با همه انسان ها در سراسر جهان سعی نموده و تلاش لازم را داشته باشد.
استقرار مدیران اثربخش، كارامد، مسؤولیت پذیر در مقوله راهبردهای سند چشم انداز گنجانده شده است.
عامل اثرگذار اجتماعی و مولد نیروی انسانی و سرمایه فرهنگی و معنوی مورد تأكید در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی است.
چشم انداز و اهداف تعلیم و تربیت در افق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، درسال 1404 تعیین شده است.
جایگاه مدرسه بحث بسیار ویژه‌ای در چشمانداز ۱۴۰۴ است و اولویت‌های مجتمع‌ها و استمرار تربیت از ویژگی‌های منحصر به فرد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
بر اساس سند تحول بنیادین”رابطه معلم و دانش آموز” بر اصل معلم محور تاكید شده است .
علت تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اینست که: نظام فعلی آموزش و پرورش با چالش های جدی روبرو است و نظام فعلی آموزش و پرورش پاسخگوی نیازهای جامعه نمی باشد.
حضور نظام مند و اثربخش روحانیون توانمند و مبلغان مذهبی در امور مدرسه مربوط افزایش نقش مدرسه به عنوان یكی از كانونهای پیشرفت محلی می باشد.
بر اساس سند تحول بنیادین تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترك مورد توجه است.
ویژگی تعلیم وتربیت رسمی وعمومی جمهوری اسلامی ایران:
تجلی بخش فرهنگ غنی اسلامی و انقلابی در روابط و مناسبات با خالق، جهان خلقت، خود و دیگران است، از جمله؛ تکلیف گرایی، مسئولیت پذیری، کرامت نفس، امانت داری، خودباوری، کارآمدی، کارآفرینی، پرهیز از اسراف و وابستگی های دنیایی، همدلی، احترام، اعتماد، وقت شناسی، نظم، جدیت، ایثارگری، قانون گرایی، نقادی و نوآوری، استکبار ستیزی، دفاع از محرومان و مستضعفان و ارزش های انقلابی و نقطه اتکای دولت و ملت در رشد و تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله سکونت خویش.
دیگر از ویژگی‌های تعیین‌کننده در سند تحول توجه به اهداف تعلیم و تربیت، تفکرمحور کردن دانش آموزان، خلاقیت و نوآوری، نگاه ویژه به دانش‌آموز، به معلم و به نظام تعلیم و تربیت است.
مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند:
هنر تحول بنیادین این است که روح معنویت بر تمام اجزا و ارکان سیستم آموزش و پرورش که در نهایت منجر به تربیت می شود حاکم است و مادیات در مراتب پایین تر قرار می گیرد. ما در آموزش و پرورش احتیاج به تحول داریم. برجسته ترین فکرها باید بنشینند برای آموزش و پرورش طراحی کنند، باید فلسفه آموزش و پرورش اسلامی واضح باشد و براساس این فلسفه افق آینده آموزش و پرورش کشور روشن باشد. معلوم باشد ما دنبال چه هستیم و کجا میخواهیم برویم و براساس آن خط کشی بشود، برنامهریزی بشود و راهها مشخص بشود. ما به این احتیاج داریم، آموزش و پرورش باید از روزمرگی بیرون بیاید. این اساس حرف است. [5]
آموزش و پرورش کنونی کشورما، ساخته و پرداخته فکر ما و برنامههای ما و فلسفه ما نیست، بنای کار برآن فلسفه ای نبود که ما امروز دنبال آن فلسفه هستیم. تحول یک کلمه است. لکن در پشت این وجود لفظی، در پشت این کلمه، یک دنیا کار نهفته است.[6]
در سند تحول بنيادين”رابطه معلم و دانش آموز” بر اصل معلم محور تاكيد شده است .
تحقق ارزشها و آرمانهاي متعالي انقلاب اسلامي مستلزم تلاش در بعد فرهنگی –علمی –اجتماعی است.
سياست گذاري و تصميم گيري كلان در فرايند تحول بنيادي نظام تعليم و تربيت بر عهده ي شوراي عالي انقلاب فرهنگي می باشد.
هدف های کلان سند تحول بنیادین:
تربيت انسانهاي موحد، مومن، معتقد به معاد و متعهد به مسؤوليت ها و وظایف در برابر خدا، خود و دیگران و طبیعت، حقیقت جو و عاقل، عدالت خواه، صلح جو، ظلم ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر، وطن دوست، جمع گرا و جهانی اندیش، ولایت مدار و منتظر، تلاش گر در جهت تحقق حکومت عدل جهانی با اراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، امانت دار، دانا و توانا، پاکدامن، باحیا، انتخاب گر و آزاد منش، متخلق به اخلاق اسلامی، خلاق و کارآفرین و آماده ورود به زندگی شایسته فردی و خانوادگی و اجتماعی براساس نظام معیار اسلامی جزو اهداف کلان مي باشد.
لازم است معلم از سلامت جسمانی، نشاط و تقویت اراده برخوردار باشد .
در سند تحول، بر ارتقاي منزلت اجتماعي و جايگاه حرفه اي منابع انساني به اصل نقش الگويي و جايگاه معلم اشاره شده است .
بر اساس سند تحول بنيادين، در متناسب سازي فضاهاي فيزيكي، آموزشي و تربيتي با نيازهاي ويژه و تفاوت هاي جنسيتي دانش آموزان، الزامات نهادينه سازي فرهنگ ايماني و عفاف و پوشش و رعايت احكام محرميت در محيط مورد تاكيد مي باشد.
در سند تحول، اولویت بخشی در تامین و تخصیص منابع برای مقطع ابتدایی لحاظ شده است .
اهمیت، حفظ و پاسداشت زبان فارسی
تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک. آنچنانکه مقام معظم رهبری فرمودند که زبان فارسی به عنوان زبان دوم اسلام باید مورد توجه قرار گیرد و باید به زبان علم دنیا تبدیل شود.
مقام معظم رهبری درحوزه زبان فارسی نگرانی دارند و زبان فارسی را یکی از ارکان هویت ملی و زبان دین می دانند. ایشان زبان فارسی را حامل مجموعه عظیمی از میراث بشری دانستند و فرمودند: بخش عظیم و غیرقابل اغماضی از مواریث کهن بشریت اعم از فلسفه، دین، علم ، اخلاق، عرفان و سیاست به وسیله زبان فارسی منتقل شده است که دست یافتن به آن بدون اطلاع از این زبان آسان نیست. آنچه که مولوی، عطار، حافظ، سعدی، فردوسی و دیگر بزرگان علم و ادب فراهم آورده‌اند، تنها زمانی می‌تواند مورد استفاده کامل بشریت قرار گیرد که به زبان اصلی یعنی زبان فارسی در اختیار طالبان و پژوهندگان آن گذاشته شود.[7]
مدرسه به عنوان کانون تعلیم و تربیت رسمی عمومی و محل کسب تجربه های تربیتی می باشد .
چرا باید قالب در آموزش و پرورش عوض شود؟!
- الف- وجود پیش دانشگاهی اشتباه است .
- ب- افت تحصیلی در مقطع راهنمایی است .
- ج- ماندگاری در ابتدایی بیشتر است (یعنی افت تحصیلی کم می شود ).
- د- آموزش اجباری در ایران 8 سال است که با این کار 9 سال می شود
لذا قالب اجرا در مقاطع سه گانه ی آموزش و پرورش به شکل؛ 6-3-3 است .
حیات طیبه هدف نهایی تمامی اهداف:
هدف نهایی تمامی اهداف، مأموریت ها و چشم اندازهای سند تحول بنیادین رسیدن به حیات طیبه است.
البته برای رسیدن به این هدف اصلی در سند تحول بنیادین، یعنی رساندن انسان و جامعه به حیات طیبه با 5 عنصر اساسی میسر است :
- 1-تفکر (اندیشه)
- 2- ایمان (انگیزه)
- 3- علم (آگاهی های مفید و مورد لازم روز جامعه)
- 4- عمل (انگیخته)
- 5- اخلاق (بهره مندی نهایی خود و دیگران از اعمال نیکوی همیشگی) است
پژوهشگر/ دانش آموز
پژوهش محور بودن موجب شده است که خروجی در این سیستم دانش آموزی متفکر بوده که خلاق است، پس نامش دانش آموز نیست، بلکه پژوهشگر است .
لذا پژوهش محور بودن تعلیم و تربیت در سند تحول بنیادین باعث تحکیم آموزش و پرورش است .
نگاهی به فصل های سند تحول بنیادین
سند تحول بنیادین چیست؟
سند تحول بنیادین در آذرماه سال 1390 در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید.
این سند در 8 فصل تنظیم شده است.
سند تحول بنیادین 35 صفحه دارد ، مبانی خروجی 440 صفحه است و 22 آذر 90 رونمایی شد .
سند تحول 10 زیر نظام دارد که در مفاد آن ها نظام آموزش و پرورش تحول بنیادین خواهد داشت .
قبل از مقدمه سند سخنانی از امام خمینی(س) بنیانگذار انقلاب اسلامی، به نقل از صحیفهی ایشان نقل شده است که در آن به کلیه ی مسوولین و تمامی دست اندرکاران نظام جمهوری اسلامی ایران سفارش شده است که به هر شکل ممکن وسایل و موجبات ارتقای اخلاقی، اعتقادی، علمی و هنری جوانان را فراهم سازند و نسل جوان را تا مرز رسیدن به بهترین ارزشها و نوآوری ها همراهی نمایند و روح استقلال و خودکفایی را در آنان زنده نگاه دارند. سپس سخنان رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای آورده شده است. آنچه که در سخنان ایشان بسیار چشمگیر و برجسته است دغدغه ی ایشان نسبت به امر تحول در آموزش و پرورش است. ایشان به دو نکته اشاره دارند، نکته ی اول آن که از دیدگاه ایشان آموزش و پرورش شدیداً نیازمند یک تحول اساسی است و نکته ی دوم آن است که به نظر ایشان بهترین افراد و برجسته ترین متفکرین و نخبگان کشور در زمینه های مختلف علمی، فرهنگی و … باید طرح مزینی را برای آموزش و پرورش تدوین سازند؛ چراکه بنیان این نهاد و در واقع سازمان آموزش و پرورش برگرفته از مفاهیم و اندیشههای غربی(سکولار) است و از این رو، این نیاز مبرم وجود دارد که فلسفه ی آموزش و پرورش اسلامی باید روشن و مشخص گردد و بر اساس این فلسفه است که باید افق آتی و آینده ی آموزش و پرورش کشور معلوم گردد. ضمناً به این نکته نیز اشاره نموده اند که در پشت واژه ی تحول، کار بسیار گسترده و عظیمی نهفته است
در مقدمه ی سند تحول بنیادین، به این نکته اشاره شده است که عرصه ی تعلیم و تربیت یکی از مهمترین زیرساخت های تعالی همه جانبه ی کشور و ابزاری جدی در راستای ارتقای سرمایه ی انسانی شایسته ی کشور در زمینه های گوناگون است و از این رو، تحقق آرمان های متعالی انقلاب اسلامی ایران همچون احیای تمدن عظیم اسلامی، حضور سازنده، فعال و پیشرو در بین ملت ها و کسب آمادگی برای برقراری عدالت و معنویت در جهان در گرو تربیت انسانهای عالم، متقی و آزاده و خلاق است و این تعلیم و تربیت باید بتواند «حیات طیبه»، «جامعه ی عدل جهانی» و «تمدن اسلامی – ایرانی» را تحقق بخشید. در پرتو چنین سرمایه ی انسانی متعالی است که جامعه بشری آمادگی تحقق حکومت جهانی «انسان کامل» را پیدا میکند و در سایه ی چنین حکومتی ظرفیت و استعدادهای بشری به شکوفایی و کمال خواهد رسید. لذا مقام معظم رهبري نیز اشاره فرمودند که تعليم و تربيت بر اساس سند تحول بايد تحقق بخش حيات طيبه باشد.
حیات طیبه و قرب الهی
وضع مطلوب زندگی بشر در همه ابعاد و مراتب بر اساس نظام معیار اسلامی یعنی مبانی وارزش های مقبول الهی است، که تحقق آن باعث دستیابی به غایت زندگی یعنی قرب الی الله خواهد شد. اینگونه زندگانی مستلزم ارتباط آگاهانه و اختیاری با حقیقت هستی و تشدید رابطه با او در همه شئون فردی و اجتماعی است. بنابراین یکی از مشخصات حیات طبیه تکیه بر ارزشهای غایی زندگی (قرب الی الله) و نظام معیار متناسب با آن یعنی مبانی و ارزش های مقبول دین اسلام است. زیرا ربوبیت خداوند جهت اساسی تحقق حیات طیبه را در همه ابعاد و مراتب آن مشخص می نماید.
بنابراین؛ انتخاب و التزام آگاهانه و آزادانه نظام ربوبی و معیار اسلامی و انطباق آن با همه ابعاد زندگی با این نظام تقوامنش، وجه تمایز اساسی حیات طیبه از زندگی غیر دینی(سکولار) رایج محسوب شده که نقطه اوج آن و حقیقت آشکار شده آن در جامعه مهدوی(عجل الله تعالی فرجه) محقق می گردد.
در فصل اول سند تحول بنیادین که تحت عنوان «کلیات» نامگذاری شده است، اصطلاحات و واژگان کلیدی به کار رفته در سند مورد بحث و بررسی قرار گرفتها ند و تعریف شدهاند. مانند : «نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی» ، «تعلیم و تربیت»، «ساحت های تعلیم و تربیت»، «نظام معیار اسلامی»، «شایستگی های پایه»، «هویت»، «معلم و مربی» «جامعه ی اسلامی»، سنین لازم التعلیم»، «حیات طیبه»، «چشم انداز»، و «نظام دوری».
مهمترین منابع گزاره های ارزشی:
در فصل دوم که تحت بیانیه ی ارزش ها نامگذاری شده است، پس از بیان منابع ارزشی سند، به 30 گزاره ی ارزشی که محور نظام تعلیم و تربیت است، اشاره شده است. از مهمترین این گزاره ها می توان به :
- 1- آموزه های قرآن کریم و عترت رسول اکرم(علیهم السلام)
- 2- آموزه های مهدویت و انتظار و امام حسین و حضرت زینب علیها السلام و واقعه عاشورا
- 3- میراث نظری و عملی حضرت امام خمینی (ره) و حضرت آیت الله خامنه ای (مد ظله)
و . . . اشاره کرد.
فصل سوم تحت عنوان «بیانیه ی مأموریت» نامگذاری شده است که در این قسمت به این نکته اشاره شده است که نهاد آموزش و پرورش مأموریت دارد تا با تأکید بر شایستگی های پایه، زمینه ی دستیابی دانش آموزان در سنین لازم التعلیم طی 12 پایه ی تحصیلی (چهار دوره ی سه ساله)، به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و حتی جهانی را به صورتی منسجم و نظام مند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد و انجام این مهم نقشی زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.
فصل چهارم که تحت عنوان «چشم انداز» نامگذاری شده است؛ به ویژگی های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق 1404 میپردازد. در این فصل مبحثی ذیل عنوان «مدرسه در افق چشم انداز» مطرح گردیده است که طی آن به این نکته اشاره شده است که بر پایه چشم انداز 1404، «مدرسه جلوهای از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضه ی خدمات و فرصتهای تعلیم و تربیت، زمینه ساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانش آموزان و تکوین و تعالی پیوسته ی هویت آنان بر اساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب فلسفه و رهنامه ی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود.
فصل پنجم تحت عنوان «هدفهای کلان» نامگذاری گردیده است که در مجموع به 8 هدف کلان زیر اشاره شده است:
- 1- تربیت انسان متعهد
- 2- ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت
- 3- گسترش عدالت آموزشی
- 4- برقراری نظام کارآمد مدیریت انسانی
- 5- افزایش مشارکت همگانی
- 6- بهسازی در نظام برنامه ریزی آموزشی
- 7- افزایش کارایی در نظام تعیلم و تربیت
- 8- کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام
فصل ششم ذیل عنوان «راهبردهای کلان» نامگذاری شده است که در این فصل، مجموعاً به 15 راهبرد کلان اشاره شده است ، همچنین به این موضوع پرداخته شده است که هر یک از این راهبردهای کلان با کدام یک از اهداف کلان – که در فصل پیشین (یعنی فصل پنجم) – بدان اشاره شده است متناظر و مرتبط است.
اما مفصل ترین و مبسوط ترین فصل سند تحول بنیادین، فصل هفتم است که ذیل عنوان «هدف های عملیاتی و راهکارها» نامگذاری شده است. در این فصل، در مجموع فهرست 23 راهکار کلی مختلف بیان شده است که در ذیل هر راهکار، جزئیات اجرایی و عملیاتی آن نیز مطرح شده است .
اهداف عملیاتی و راهکارهای سند تحول بنیادین :
- 1- پرورش درست تربیت یافتگان
- 2- تعمیق تربیت اسلامی
- 3- ترویج فرهنگ حیا و عفاف
- 4- تقویت بنیان خانواده
- 5- تأمین و بسط عدالت آموزشی
- 6- تنوع بخشی به محیط های یادگیری
- 7- افزایش نقش مدرسه
- 8- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت در تعالی کشور
- 9- جلب مشارکت ارکان موثر در تربیت
- 10- ارتقای منزلت اجتماعی فرهنگیان
- 11- بازمهندسی اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم
- 12- تأمین رفاه فرهنگیان
- 13- افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش
- 14- متناسب سازی فضاهای تربیتی با ویژگی های دانش آموزان
- 15- اصلاح محتوا و ارتقای جایگاه علوم انسانی
- 16- تنوع بخشی در ارائه خدمات آموزشی
- 17- استفاده از فناوری های نوین
- 18- نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی
- 19- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت
- 20- تأمین و تنوع بخشی منابع مالی و مدیریت مصرف
- 21- بازنگری ساختارهاو روشها
- 22- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی و مدیریت آموزشی
- 23- توسعه ظرفیت پژوهش و نوآوری
در نهایت، فصل هشتم سند تحول بنیادین (فصل پایانی) ذیل عنوان «چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش» نامگذاری شده است. در این فصل به این موضوع پرداخته شده است که برای تحقق اهداف و برنامه های سند ملی آموزش و پرورش در افق چشمانداز، سیاست گذاری، برنامه ریزی و نظارت بر فرآیند تحول بنیادین در دو سطح صورت میپذیرد:
بخش اول یا سطح اول، سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان و همچنین نظارت و ارزیابی راهبردی فرآیند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر پایه ی این سند است که این مهم بر عهده ی شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
اما سطح دوم یا بخش دوم مربوط به برنامه ریزی و نظام اجرایی است که در وهله ی اول شورای عالی آموزش و پرورش مسوولیت اجرایی سند را بر عهده دارد و در گام بعدی خود وزارت آموزش و پرورش مسوولیت نهادینه سازی و اجرای سند ملی آموزش و پرورش (شامل بنیان های نظری و سند تحول راهبردی) و طراحی و تدوین برنامه های اجرایی سند تحول راهبردی را بر عهده دارد.
اما در مجموع به این نکته اشاره شده است که تمام دستگاه ها و نهادها خصوصاً رسانه ی ملی موظفند در چارچوب این سند با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی همکاری لازم را به منظور تحقق اهداف تحول بنیادین آموزش و پرورش به عمل آورند و در پایان این فصل به موضوع نحوه ی ترمیم و به روز رسانی سند تحول بنیادین اشاره شده که طی آن این فرآیند در افق چشم انداز در بازه های زمانی پنج ساله از تاریخ تصویب آن و مطابق با بنیان های نظری سند ملی (فلسفه ی تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، فلسفه ی تعلیم و تربیت رسمی – عمومی در جمهوری اسلامی، رهنامه ی نظام تعلیم و تربیت رسمی – عمومی در جمهوری اسلامی ایران) پس از تصویب از سوی شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رسید.
والحمد لله رب العالمین علی کل حال
سوالات:
- تحول چیست؟ و مراد از معلم تحول آفرین چه می باشد؟
- ابعاد و حیطه های تحول را بنویسید.
- هدف کلی نظام و تعلیم و تربیت در نهاد آموزش و پروش چه می باشد؟
- ویژگی های تعلیم و تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران را بنویسید.
- ساحت های شش گانه درسند تحول بنیادین کدامند؟
- نظر مقام معظم رهبری در رابطه با اهمیت، حفظ و پاسداشت زبان فارسی چیست؟
- هدف های کلان سند تحول بنیادین به چه نکات تربیتی اشاره دارد؟
- مهمترین منابع گزاره های ارزشی موجود در سند تحول کدامند؟
- حیات طیبه چیست؟ و چه تمایزی با زندگی سکولار دارد؟
- محور فعالیت های مدارس بر چه عناصری باید صورت بگیرد؟
- اهداف، مأموریت ها و چشم انداز های سند بنیادین برای چیست؟ آن را توضیح دهید.
- چرا معلم در سند تحول بنیادین بسیار ویژه و مهم شمرده شده است؟
- چند مورد از مهمترین اهداف عملیاتی و راهکارهای سند تحول بنیادین را اشاره نمایید.
- نام فعالیت کلاسی خود را ذکر کنید و خلاصه ای از آن را در انتهای پاسخنامه حداقل در پنج سطر بنویسید.
آرزومند موفقیت و سلامتی و سعادت شما – محمد ادیب نیا
[1] . مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۳۲۸. مفاتیح الجنان، حاج شیخ عباس قمی(رحمه الله)
[2] . دعای مطالعه به منظور تقویت حافظه، منبع: خلاصه الاذکار.
[3] . نوروز و شرح دعای تحویل سال از منظر آیت الله العظمی جوادی آملی»، اسرا. نیز ر.ک.: جوادی آملی، عبدالله، مفاتیح الحیاة، قم، مرکز اسراء، چاپ ۱۷۶، پاییز ۱۳۹۳ش.
[4] . دعای تحویل سال به نقل از ویکی شیعه.
[5] . بیانات مقام معظم رهبری 12/2/1385.
[6] . بیانات مقام معظم رهبری 3/5/1386.
[7] . دیدار اعضای دومین مجمع بین‌‌المللی زبان فارسی با رهبر انقلاب در تاریخ: ۱۳۷۷/۱۲/۱۲.
بسم الله الرحمن الرحیم