مقامات حیرت‌انگیر بانوی دو عالم

- اشاره به مقام‌های متعالی حضرت فاطمه زهرا(س)،

حضرت فاطمه زهرا(س)، چکیده هستی و گل سرسبد آفرینش است. حضرت زهرا(س) به مقام «فنا فی الله» و «بقا بالله» رسیده و همهٔ صفات الهی در وجود مبارکشان متجلی شده است.

اگر آفرینش را کتابی بدانیم، حضرت فاطمه زهرا (س) فصل پایانی این کتاب است که تمام حکمت های پیشین در آن به کمال رسیده است.

این بانوی بزرگوار را «انسان کامل» می‌نامند زیرا تمام استعدادهای نهفته در نهاد بشریت در وجود مبارکشان به فعلیت رسیده و گل شکفته‌ای شده که عطر دل‌انگیز توحید را در تمام عالم پراکنده است. خلیفه الهی بودن حضرت به این معناست که همانگونه که خداوند در جهان تصرف می‌کند، این وجود مقدس نیز به اذن پروردگار، ولیّ و سرپرست هستی است.

حجت بالغه بودن نیز بدان جهت است که برای همگان، دلیل روشنی بر راه یافتن به سوی خداوند می‌باشد. هر که در مسیر شناخت خدا گام برمی‌دارد، با شناخت این وجود نورانی به مقصود می‌رسد. حقیقت فاطمه‌ (س) همچون اقیانوسی بیکران است که تمام جویبارهای وجود از آن سرچشمه می‌گیرد.

این بانوی بزرگوار نفس کل هستند، یعنی گوهر اصلی آفرینش که همه‌ی جهان، پرتوی از نور بی‌پایان حضرت است. در وجود نازنین فاطمه زهرا، مُلک و مَلکوت به هم می‌پیوندد؛ عالم شهادت و غیب در یکدیگر ادغام می‌شوند. غیب و شهادت در این آینه‌ی الهی، جلوه‌ای واحد می‌یابند.

قوس نزول از خدا به جهان و قوس صعود از جهان به خدا، در این حقیقت نورانی به نقطه‌ی اتصال می‌رسد. اینجاست که فاطمه (س) پل ارتباطی بین خالق و مخلوق می‌شوند.

اگر جهان را به درختی تناور تشبیه کنیم، حضرت زهرا (س) میوه‌ی رسیده و شیرین این درخت هستند که تمام رشد و نموهای پیشین برای به ثمر رسیدن این میوه‌ی مبارک بوده است.

این بانوی بزرگوار «شجره طیبه»ای هستند که ریشه در عالم ملکوت دارد و شاخه‌هایش بر جهان سایه افکنده است. هر که در سایه‌سار این درخت پناه گیرد، از گرمای سوزان گناه در امان می‌ماند. میوه‌های این درخت، امامان معصوم (ع) هستند که هر یک، عالَمی از معرفت را در بر دارند. این همان «کوثر» بودن حضرت است که خیر و برکتش پایانی ندارد.

حضرت زهرا «ام الکتاب» هستند، یعنی مادر و اصل همه‌ی کتابهای آسمانی است. تمام علوم و معارفی که در قرآن و دیگر کتابهای آسمانی است، در نزد این بانو حاضر و موجود است . مرج البحرین بودن نیز اشاره به ملاقات دو دریای عظیم علم و حکمت دارد؛ دریای نبوت پیامبر (ص) و دریای ولایت امام علی (ع) در وجود مبارک حضرت به هم می‌پیوندد. این مقام، مقام جمع بین ظاهر و باطن دین است. این وجود مقدس حافظ اسرار الهی اند که نه پیامبر می‌تواند به کسی بگوید و نه امام می‌تواند آشکار کند.

همانگونه که خورشید از مشرق طلوع می‌کند، نور ولایت از وجود حضرت فاطمه زهرا (س) طلوع کرده است. این بانو مطلع انوار علوی هستند، یعنی نخستین نقطه‌ای که نور امامت و ولایت از آن تابیدن گرفته است.

مشکات ولایت بودن بدان معناست که همچون چراغدانی هستند که نور الهی در آن جای گرفته و روشنایی‌بخش راه سالکان است. تمام انوار ائمه اطهار (ع) از این چشمه‌ی نورانی سرچشمه گرفته است. این مقام، نشان از آن دارد که ولایت، نخست در وجود این بانوی بزرگوار متجلی شده است.این دو لقب، عظمتی بی‌نظیر را نشان می‌دهد.

ام الائمه بودن یعنی سرچشمه و منشأ تمام امامان معصوم است. همانگونه که کودک از مادر تغذیه می‌کند، ائمه (ع) نیز از وجود مقدس حضرت زهرا (س) تغذیه شده‌اند.

ام ابیها بودن نیز مقامی است بی‌نظیر که حتی پیامبر اسلام از برکات وجودی دخترش بهره می‌برد. این مقام نشان می‌دهد که این بانو حلقه‌ی وصل بین نبوت و امامت هستند. بدون حضرت، ارتباط بین این دو مقام الهی قطع می‌شد.

عصمت حضرت زهرا (س) از نوع «عصمت کبری» است. این بدان معناست که این وجود مقدس نه تنها از گناه مصون هستند، بلکه از هر گونه خطورات شیطانی نیز در امانند.

جوهر قدسی ؛ یعنی ذات و گوهر وجودی حضرت، پاک و منزّه از هر آلودگی است. قوه نوریه ملکوتی نیز به این معناست که نیرویی الهی در وجود این بانو است که هر ناپاکی را از حضرت دور می‌کند. این مقام، مقام طهارت مطلق است که ویژه‌ی اولیای خاص خداست.

ازدواج حضرت زهرا (س) با امام علی (ع) یک پیوند معمولی نبود، بلکه اتّحاد دو حقیقت نورانی بود. همانگونه که در روایت آمده، اگر امام علی (ع) نبود، هیچ کس یارای همسری این بانوی بزرگوار را نداشت. این ازدواج، نمونه‌ی کامل حضرت فاطمه زهرا « زواج روحانی» است که در آن دو روح به کمال می‌رسند. این مقام نشان می‌دهد که حضرت شأنی هم‌تراز با امام معصوم دارند. در این پیوند مقدس، تمام ارزش های الهی متجلی شده است.

حضرت زهرا (س) تجسم عملی بسیاری از آیات قرآن هستند. در آیه مباهله، این بانو نفس پیامبر معرفی شده‌اند. در آیه تطهیر، مورد عنایت خاص الهی قرار گرفته‌اند. در آیه مودت، محبت حضرت مزد رسالت شناخته شده است. در سوره هل اتی، الگوی انسانهای نیکوکار شده‌اند. و در آیه مقرّبین، از نزدیکان به خدا معرفی شده‌اند. هر یک از این آیات، دریایی از معارف است که به عظمت این وجود نورانی اشاره دارد.

تمام جهان برای وجود نازنین حضرت فاطمه زهرا (س) آفریده شده است. اگر این بانو نبودند، هستی ظهور نمی‌کرد. این مقام، مقام علت غائی آفرینش است. همه‌ی موجودات، سایه‌ای از انوار وجودی حضرت هستند. این حقیقت، عمق عظمت این بانوی بزرگوار را نشان می‌دهد. این وجود مقدس مقصود نهایی از آفرینش هست و همه‌ی جهان، مقدمه‌ای برای ظهور این گوهر یکتاست.

حضرت فاطمه زهرا (س) «لیلة القدر» هستند، چرا که همانگونه که شب قدر، شب نزول تقدیرات و فیض الهی است، وجود این بانو نیز مجرای نزول تمام برکات و الطاف پروردگار به عالم هستی است. در شب قدر، فرشتگان نازل می‌شوند و در وجود فاطمه‌ی زهرا (س) نیز ملائکه حاضر می‌شوند و اسرار الهی را بازگو می‌کنند.

حضرت «یوم الله» نیز هستند، زیرا روز کامل تجلی ذات اقدس الهی در جهان محسوب می‌شوند. این مقام، نشان از آن دارد که این بانوی بزرگوار جامع تمام حقایق وجودی و کمالات الهی هستند و همه‌ی اسماء و صفات خداوند در وجود مبارکشان متجلی شده است.

این بانو «قرآن ناطق» هستند، زیرا همان مفاهیمی که در قرآن به صورت نوشته آمده، در وجود حضرت به صورت عینی و عملی تحقق یافته است. اگر قرآن کتاب خداوند است، فاطمه زهرا (س) تجسم زنده و عینی همان کتاب است.

این وجود مقدس «مفسّر حقیقی قرآن» هست، زیرا علم تأویل و تفسیر واقعی آیات الهی، تنها در نزد حضرت و اولاد معصومشان است. این مقام، مقام «رسوخ در علم»است که در آیه‌ی شریفه به آن اشاره شده است. این بانو از مصادیق کامل «راسخان در علم» هستند که به تأویل آیات قرآن به صورت کامل آگاهی دارند.

حضرت زهرا «پاره‌ تن پیامبر»هستند، نه تنها به معنای جسمانی، بلکه به این معنا که جزئی از وجود پیامبر و ادامه‌ی روح مقدس ایشان محسوب می‌شوند. «سینه رسول الله» بودن بدان معناست که گنجینه‌ی اسرار نبوی در سینه‌ی مبارک این بانو به ودیعه نهاده شده است. حضرت میوه دل پیامبر هستند، یعنی تمام محبت ها و دل‌بستگی‌های پیامبر اسلام در وجود این بانوی بزرگوار تجلی یافته است. این مقام، مقام «قرب ویژه» به پیامبر است که برای هیچ کس دیگر میسر نشده است.

این بانوی گرامی دارای مقامات بسیار دیگری نیز بودند:

- دارای مقام نبوت (نبوة مقامیه) و ولایت تکوینی (تصرف در هستی)؛

- کلمه تامه الهی که تمام معارف خداوند در ایشان جمع است؛

- آینه تمام نمای صفات خداوند و دارای جمع الجمع اسماء حسنای الهی؛

- محدَّثه (سخنگوی فرشتگان) و محدِّثه (انتقال‌دهنده اسرار به شایستگان)؛

- سرور زنان جهانیان از اول تا به آخر؛

- دریافت‌کننده وحی غیر تشریعی و دارای علم ماکان و مایکون (گذشته و آینده)؛

- نفس مطمئنه و الگویی برای بازگشت به خداوند؛

- اساس دین و عماد یقین و پناهگاه قرآن؛

- محور آل عبا و مادر امامان؛

- دارای علم لدنی (خدادادی) و ناب و حکمتی زلال.

حضرت زهرا «کلمه تامّه» خداوند هستند، یعنی کلمه‌ای که تمام کلمات الهی در آن جمع شده است. همانگونه که یک کلمه، حاوی معانی بسیاری است، وجود این بانو نیز حاوی تمام معارف الهی است.

وجه رب بودن بدان معناست که هر کس خواهان رویت خداوند است، باید به دیدار این وجود نورانی بنگرد. این مقام، مقام وسیلۀ بودن به سوی خداست. حضرت «صراط مستقیم» هستند که راهنمای بندگان به سوی پروردگار است.

تمام اسماء حسنای الهی در وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا (س) جمع است. هم اسمای جلال، مانند عزیز و جبار و هم اسمای جمال، مانند رحیم و غفور. این مقام، مقام جمع الجمع است که بالاترین مقام برای مخلوق محسوب می‌شود. این بانو آینه‌ی تمام نمای ذات اقدس الهی هست که همه‌ی صفات کمالیه خداوند در حضرت ایشان متجلی شده است. این مقام نشان می‌دهد که این وجود مقدس کامل‌ترین مظهر خداوند در جهان می باشد.

همانگونه که در حدیث شریف آمده، این بانو «فاطمه» نامیده شدند زیرا خلق از شناخت حقیقت آن حضرت «فطم» شده‌اند (محروم گشته‌اند). این مقام، مقام «تعالی» فراتراز درک مخلوقات است. حقیقت این وجود نورانی، همچون ذات اقدس الهی، برای بندگان قابل درک کامل نیست. این جمله که «الفاطمة ما الفاطمة» (فاطمه چیست؟ فاطمه را چه کسی می‌شناسد؟) نشان می‌دهد که شناخت حقیقی این بانوی بزرگوار، تنها برای خداوند و اولیای خاص او ممکن است.

حقیقت ایشان چنان والاست که خلق از درک آن عاجز و محرومند و تنها اولیای خاص الهی توانایی شناخت ذره‌ای از مقام ایشان را دارند.

رسول ملکیان اصفهانی/ حوزهhttps://www.hawzahnews.com/news/.